Robin Williams was 11 augustus 2014 trending topic. Al in de ochtenduren ontplofte mijn Twitter feed en ook Facebook stroomde vol meelevende berichtjes. Williams’ dochter Zelda, actief op Instagram en Twitter, kon na de acteurs zelfverkozen dood op honderden online steunbetuigingen rekenen. Naast troostende woorden vonden sommigen het nodig kwetsende commentaren te posten en haar gruwelijke foto’s te sturen. Dergelijke digitale incontinentie is één van de minder aangename kanten van sociale media. Hoe houden we het er gezellig?
Miljoenen gebruikers
Sociale media, we zijn er dol op. In Nederland hebben miljoenen kinderen, jongeren en volwassenen één of meerdere sociale media accounts. Via Whatsapp, Facebook en Instagram onderhoud je contacten met familie en vrienden en blijf je op de hoogte van elkaars leven. Met je smartphone kan dat 24 uur per dag, waar, wanneer en met wie je maar wilt. Sterker nog: je ziet meteen wat anderen aan het doen zijn. En hoe en op wie ze reageren.
Profileren en presenteren
Op sociale media laat je zien wie je bent of zou willen zijn. De jeugd heeft een keur aan online platforms om op te communiceren, zichzelf te profileren en presenteren. Daarnaast zijn sociale media een bron van informatie en advies, allemaal gratis! De hele dag door worden gesprekken, foto’s en filmpjes gedeeld en commentaren geleverd. Meestal leuk, aardig en positief maar soms ook kwetsend, grof of beledigend.
Denk na voordat je iets post
Kinderen en jongeren hebben de neiging om eerst te doen en daarna pas na te denken over wat ze gedaan hebben. Dat geldt ook voor hun gedrag op sociale media. Een onvriendelijke reactie of negatief commentaar is binnen een paar seconden geplaatst. Achteraf berichten, foto’s en filmpjes verwijderen is lastig, internet onthoudt immers alles.
10 tips voor kinderen én ouders:
- Scherm persoonlijke profielen af en zet geen persoonlijke gegevens online.
- Maak afspraken: op sociale media mag je niet pesten, uitschelden, discrimineren en kwetsen.
- Toon interesse in hun online bezigheden en kijk, zeker bij jongere kinderen, regelmatig mee.
- Praat met je kinderen en stel oprechte vragen over wat ze meemaken op sociale media.
- Denk na voordat je iets post en welke foto’s en filmpjes je deelt. Onbekenden kunnen er mee aan de haal gaan.
- Tel tot (minimaal) tien voordat je online reageert op een bericht of beeld.
- Wil je beeldmateriaal waar andere mensen op staan via sociale media delen? Vraag ze dan eerst om toestemming.
- Krijg je online vragen/verzoeken die je een vervelend gevoel geven? Stel je grens en wees duidelijk. Weiger of blokkeer de afzender.
- Online iets vervelends meegemaakt? Melden kan via www.helpwanted.nl. Installeer www.meldknop.nl in de browser (voor kinderen en jongeren)
- Kinderen kopiëren. Geef daarom zelf het goede voorbeeld op sociale media. De beste sociale media tip voor jong én oud: dat wat je op straat niet tegen een vreemde zou zeggen of laten zien, moet je ook online niet zeggen of laten zien.
Zelda Williams heeft haar Twitter en Instagram accounts inmiddels van haar mobile devices verwijderd. Twitter heeft haar toegezegd de regels aan te scherpen.
Dit blog is eerder gepubliceerd door het Nederlands Jeugdinstituut tijdens de Week van de Opvoeding 2014.
